Krypta Zasłużonych na Skałce

Krypta Zasłużonych znajduje się w podziemiach kościoła oo. Paulinów na Skałce. Jest to obecnie jeden z najważniejszych panteonów narodowych w Polsce.

Historia samego kościoła na Skałce sięga odległych czasów średniowiecza. Według tradycji to właśnie w tym miejscu poniósł śmierć św. Stanisław z rąk króla Bolesława Śmiałego. Po kanonizacji św. Stanisława Skałka stała się popularnym miejscem pielgrzymek. Od XIV w. stał tu gotycki kościół, który został oddany w opiekę zakonowi paulinów, sprowadzonemu do Krakowa przez Jana Długosza. Sam kronikarz spoczął zresztą po śmierci właśnie na Skałce. W poł. XVIII miejsce budowli gotyckiej zajęła nowa, barokowa świątynia, a w latach 70-tych XIX w. w środowisku polskich intelektualistów pojawił się pomysł, by na Skałce utworzyć również Kryptę Zasłużonych. Realizacja tego projektu nastąpiła już w 1880 r., gdy pogrzebano tutaj ponownie Jana Długosza w 400 rocznicę jego śmierci. Skałka stała się zatem obok Wawelu kolejnym panteonem narodowym, z tą tylko różnicą, że na Wawelu pochowani byli głównie królowie i bohaterowie walk o wolność Polski, natomiast krypta na Skałce została przeznaczona dla osób zasłużonych dla kultury narodowej.

Poza Janem Długoszem we wnętrzach Krypty Zasłużonych na Skałce spoczywają: Wincenty Pol, Lucjan Siemieński, Józef Ignacy Kraszewski, Teofil Lenartowicz, Adam Asnyk, Henryk Siemiradzki, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Karol Szymanowski, Ludwik Solski, Tadeusz Banachiewicz i Czesław Miłosz.

W 2009 r. ojcowie Paulini zrezygnowali z pomysłu rozbudowy Krypty Zasłużonych na Skałce, podjęto zatem decyzję o utworzeniu nowego panteonu narodowego. W 2010 r. powstała Fundacja „Panteon Narodowy”, a na jego miejsce wyznaczono podziemia kościoła św. Piotra i Pawła przy ulicy Grodzkiej. Obecnie trwają prace przygotowawcze, a otwarcie nowego panteonu jest przewidziane na jesień 2012 r.